Από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό: Πώς να το βοηθήσω να διαβάσει;

Μεγάλο πρόβλημα για τις περισσότερες μανούλες που πρέπει να περάσουν από το στάδιο του Νηπιαγωγείου στο στάδιο του Δημοτικού. Για αρχή, το διάβασμα πρέπει να ταυτιστεί με ένα χώρο. Μην "επιτρέπετε" να διαβάζει στο μπαλκόνι, στο σαλόνι, στην τραπεζαρία. Πρέπει να έχει το "γραφείο του". Ένα χώρο που θα ξέρει ότι εκεί, πρέπει να είναι παραγωγικός. Επίσης, είναι πολύ φυσιολογικό ένα παιδάκι 5,6 ετών, να συγκεντρώνεται στιγμιαία στην "υποχρέωσή του" και μετά το μυαλό του να τρέχει. Το παν είναι να δημιουργήσετε ένα σταθερό πρόγραμμα, στο οποίο δε θα μπορεί να κάνει αλλαγές "έτσι απλά". Ας πούμε, μπορεί γυρνώντας από το σχολείο, να έχει μία ώρα ελεύθερη, μετά να διαβάζει τα Μαθηματικά, να κάνει ένα διάλειμμα για το μεσημεριανό σας φαγητό και να επιστρέφει στο γραφείο του για να διαβάσει τη Γλώσσα. Θα πρέπει να ξέρει ότι έχει αρκετό χρόνο για να τελειώσει το κάθε μάθημά του. Το πρόγραμμα θα πρέπει να επαναλαμβάνεται καθημερινά, ακριβώς ίδιο. Αυτό που πρέπει να του μάθετε λοιπόν, είναι να δημιουργήσει μία μεθοδολογία διαβάσματος. Πρέπει να ξέρει ότι δεν μπορεί να παίξει ή να τσιμπολογήσει ή να δει τηλεόραση, αν αυτό δεν είναι στο πρόγραμμα και δεν έχει τελειώσει το διάβασμά του.

Όπως καταλαβαίνετε, αυτό θα πρέπει να γίνεται κάθε μέρα, για μεγάλο χρονικό διάστημα, ώστε το παιδί να θεωρήσει δεδομένο, πρώτον ότι θα πρέπει να υπάρχει πρόγραμμα και δεύτερον το πρόγραμμά του, αυτό καθ'αυτό.

Ξεκινήστε σιγά σιγά. Είναι αδύνατον να "μάθουμε" ένα ολόκληρο δεδομένο πρόγραμμα από την αρχή. Ξεκινήστε δείχνοντας του τι πρέπει να κάνει, μισή ώρα την πρώτη βδομάδα, 45' λεπτά την επόμενη, μέχρι να φτάσετε σε ένα χρόνο που θα καλύπτει όλο το διάβασμα για το σχολείο. Όταν θα αρχίσει να ακολουθεί το πρόγραμμά του χωρίς να του αποσπάται η προσοχή από άλλους παράγοντες, επιβραβεύστε τον. Όταν θα ολοκληρώσει όλο το πρόγραμμα, χωρίς κενά και διαλείμματα που δεν περιλαμβάνονται σε αυτό, δείξτε του πόσο σημαντικό ήταν αυτό που έκανε.

Δυστυχώς, το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα θεωρεί δεδομένο από τις οικογένειες ότι θα μάθουν στα παιδιά τη μεθοδολογία του διαβάσματος και ποτέ στην ιστορία της χώρας, δεν υπήρξε αντίστοιχη "διδασκαλία" (γιατί περί διδασκαλίας πρόκειται, δε γεννιέσαι γνωρίζοντας όλους του κανόνες της ζωής).

Όσο για την ορθογραφία, τα παιδιά σε αυτήν την ηλικία είναι οπτικά όντα. Θα έχετε παρατηρήσει ότι τα περισσότερα μαθαίνουν απ'έξω την "ανάγνωση" του κειμένου. Την ορθογραφία λοιπόν, πρέπει να την βλέπει και την αντιγράφει. Δεν υπάρχει άλλος τρόπος να την μάθει. Όσες περισσότερες φορές αντιγράψει μία λέξη, τόσο πιο πολύ θα αποτυπωθεί στη μνήμη του, οπότε θα μπορέσει να την γράψει και σωστά την επόμενη μέρα. Εννοείται ότι δεν υπάρχουν κανόνες, τύπου "αν είναι ουδέτερο και τελειώνει σε "ι" γράφεται με γιώτα" σε αυτήν την ηλικία.

Ξεκινήστε σιγά σιγά να δουλεύετε μαζί του. Ξεκινήστε με πολύ λίγο χρόνο, κατά τη διάρκεια του οποίου θα πρέπει να κάτσει στο γραφείο του και να τελειώσει μία δουλειά. Όταν την τελειώσει (ακόμα και αν αυτή η δουλειά ολοκληρωθεί σε 5 λεπτά) ανακοινώστε του ότι τώρα που τελείωσε με αυτή του την υποχρέωση, έχει το δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει για μισή ώρα. Αφήστε τον να διαλέξει αυτός τι θέλει να κάνει. Εξηγήστε του, ότι αν τελειώσει άλλη μία υποχρέωση (δουλέψει σύνολο 15-20 λεπτά), θα έχει περισσότερο χρόνο στη διάθεσή του, οπότε θα μπορεί να επιλέξει να δει κάποια σειρά στην τηλεόραση. Δώστε του να καταλάβει τις δύο αυτές έννοιες (υποχρεώσεις/δικαιώματα). Εξηγήστε του ότι κάπως έτσι γίνεται και με τη δουλειά των "μεγάλων" (που δε γίνεται πάντα πια, αλλά ας μην του το πούμε - χαχαχα) - όσο πιο σκληρά δουλεύουν, τόσο περισσότερα δικαιώματα αποκτούν. Δείξτε του πώς να κερδίζει κάποια πράγματα. Από την άλλη βέβαια, θα πρέπει να είστε έτοιμη να αντιμετωπίσετε και τις ημέρες που θα αρνείται πεισματικά να καλύψει κάποιες από τις "υποχρεώσεις" του, με αποτέλεσμα να μην έχει και τόσα δικαιώματα.

Είναι γεγονός, ότι έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο η δασκάλα να μην καταφέρνει να κερδίσει το... "σεβασμό" των παιδιών, πράγμα το οποίο επιδεινώνει την κατάσταση στο σπίτι, μιας που το παιδί δε νιώθει κάποια "υποχρέωση" απέναντι στη δασκάλα. Αυτό το φαινόμενο, παρατηρείται κυρίως σε εκπαιδευτικούς με μικρή εμπειρία, μιας που βγαίνοντας από τα Πανεπιστήμιά μας, παρατηρήσαμε ότι δεν υπήρξε ποτέ κάποιο μάθημα που να μας διδάσκει πώς να "παίρνουμε τον έλεγχο".

Δυστυχώς, ο κάθε γονέας, δεν μπορεί να είναι γνώστης του πώς θα διδάξει τη μεθοδολογία του διαβάσματος με σωστό τρόπο, στα παιδιά του (δεν περνάει κάποιο σεμινάριο κάποιος, πριν γίνει γονέας) και θεωρώ ότι, όπως σε κάποια άλλα εκπαιδευτικά συστήματα, θα έπρεπε κάτι τέτοιο να μαθαίνεται από το σχολείο. Στην ιδιωτική εκπαίδευση, για παράδειγμα (δεν ξέρω αν γίνεται κάτι τέτοιο σε ιδιωτικά σχολεία, αλλά σίγουρα έχουμε το δικαίωμα να το κάνουμε στα κέντρα ξένων γλωσσών), αφιερώνουμε αρκετό χρόνο στο να εξηγήσουμε σε γονείς και μαθητές, το πώς πρέπει να δουλεύουν τα παιδιά τους (και οι γονείς) στο σπίτι.

Κι εγώ προσωπικά, κάνω ιδιαίτερα, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα αρχίσω να επικροτώ το άθλιο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, επειδή με "προμυθεύει" με μπερδεμένα μυαλά. Ακόμα και αν αυτό λειτουργούσε σωστά, δε θα έχανα τη δουλειά μου, κάθε άλλο, θα είχα ένα ακόμα πιο σημαντικό έργο, που σίγουρα δε θα ήταν το να μάθω στα παιδιά, αυτά που ήδη τρώνε ώρες να μάθουν στα σχολεία.

Γονείς και εκπαιδευτικοί έχουν δίκαιο εδώ και χρόνια και είναι οι ίδιοι και τα παιδιά τους θύματα ενός φαύλου κύκλου-πολιτικού παιχνιδιού. Δε χρειάζεται να κοντραριστούμε και σε αυτό το θέμα. Και οι μεν και οι δε, γνωρίζουν καλά τα κενά του ελληνικού "νέου" σχολείου.

Προσωπικά πιστεύω ότι δεν υπάρχουν "ιδανικοί" εκπαιδευτικοί ή γονείς. Λίγα πράγματα μπορούν να θεωρηθούν κάθετα σωστά στον τομέα της εκπαίδευσης. Πάντως, αυτό που είναι σίγουρο είναι ότι οι γνώσεις, οι ελπίδες και οι στόχοι των δύο τομέων, είναι πολύ πιο εύκολο να επιτευχθούν, αν οι δύο τομείς συνεργαστούν. Γι αυτό, όπως λέω πάντα, μιλήστε με τον εκπαιδευτικό του παιδιού σας. Θα σας προτείνει τρόπους για να επιτύχετε τους στόχους σας και θα σας αναφέρει λεπτομέριες του χαρακτήρα του παιδιού, που ίσως να μην έχετε εντοπίσει.

Η κόντρα εκπαιδευτικού-γονέα που μπορεί να αναπτυχθεί μερικές φορές, μόνο αρνητικά αποτελέσματα μπορεί να επιφέρει στο παιδί/μαθητή σας.